Het werken als en met vrijwilliger(s) gaat in Nederland gepaard met verschillende wetten en regelgeving. Dit aantal wetten en regels is nog steeds groeiende.
Er zijn verschillende wetten en regels voor vrijwilligers en vrijwilligersorganisaties. Een vrijwilliger met een WW-uitkering heeft bijvoorbeeld een sollicitatieplicht.
Vrijwilligerswerk en WW-uitkering
Heb je een WW-uitkering, dan mag je vrijwilligerswerk doen. Je moet wel blijven zoeken naar een betaalde baan. Als vrijwilligerswerk de kans op een baan vergroot, kunnen vrijwilligers soms ontheffing van de sollicitatieplicht krijgen. Dit betekent dat je dan niet hoef te zoeken naar een betaalde baan. Dit omdat vrijwilligerswerk een goede manier kan zijn om werkervaring op te doen. Een vrijwilliger kan dan ook ervaren of het werk bij hem past.
Arbo en vrijwilligerswerk
Voor vrijwilligerswerk met grote risico’s gelden regels van de Arbowet. Bijvoorbeeld als vrijwilligers:
Voor vrijwilligers jonger dan 18 jaar, die zwanger zijn of borstvoeding geven geldt de Arbowet. Deze wet moet ervoor zorgen dat werknemers veilig en gezond werken.
Regeling gratis VOG voor vrijwilligers
Vrijwilligers die werken met bijvoorbeeld ouderen of kinderen, kunnen gratis een Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG) aanvragen. Deze verklaring is nodig om bepaald vrijwilligerswerk uit te voeren. Een VOG is een verklaring waaruit blijkt dat jouw (justitiële) verleden geen bezwaar vormt voor het vervullen van een specifieke taak of functie in de samenleving. Bij de beoordeling van een VOG-aanvraag kijkt Justis of je strafbare feiten op je naam hebt staan die een risico vormen voor de functie of het doel waarvoor je de VOG aanvraagt. Organisaties die werken met deze vrijwilligers kunnen zich via Gratisvog.nl aanmelden.
De Vereniging Nederlandse Organisaties Vrijwilligerswerk (NOV) heeft gedragsregels en een stappenplan opgesteld. Deze helpen om verschillende vormen van grensoverschrijdend gedrag binnen vrijwilligersorganisaties bespreekbaar te maken en te voorkomen.
Regels voor vrijwilligersvergoeding
Vrijwilligers kunnen in 2023 een belastingvrije vrijwilligersvergoeding krijgen van maximaal € 190 per maand of maximaal € 1.900 per jaar.
Je kunt afspraken maken over de onkostenvergoeding met de organisatie waarvoor je als vrijwilliger werkt.
Vrijwilligers en de AVG
Organisaties voor vrijwilligers mogen persoonsgegevens alleen verzamelen als ze daarvoor een goede reden hebben. Ook moeten vrijwilligers toestemming geven als een organisatie hun persoonsgegevens wil opslaan en gebruiken. De regels hiervoor staan in de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG).